Bu çalışmada, Türk yükseköğretim sistemi, Martin Trow’un on boyutlu elit yükseköğretimden kitlesel ve evrensel erişime geçiş modeli kullanılarak incelenmiştir. Yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak yükseköğretimle ilişkili 13 duayen isimle görüşmeler yapılmıştır. Katılımcılar arasında YÖK yürütme kurulu üyeleri, ilgili kamu kurumlarından üst düzey yöneticiler üniversite yöneticileri, öğretim üyeleri ve eğitim ile ilgili çalışmalar yapan başlıca sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri bulunmaktadır. Araştırma verileri betimleyici analiz yöntemi kullanılarak incelenmiştir. Bulgular, Türk yükseköğretim sisteminin bugüne kadar hep siyasetin etkisi altında olageldiğini ve merkezi ve otonom olmayan yapısıyla sürekli değişen siyasi tehditlere karşı kırılgan olduğunu ortaya koymaktadır. Yükseköğretimdeki genişleme ve üniversite sayılarındaki ani artış ile ilişkili problemler; erişime yönelik algıdan halkın yükseköğretime biçtiği role, çeşitlilik ile ilişkili sorunlardan erişimde eşitliğe ve merkezi öğrenci seçme ve yerleştirme mekanizmasına kadar bütün alanlarda bugün daha belirginleşmiş durumdadır. Bunun yanında, devlet kontrolü ve sistemin merkeziyetçi yapısı ile ilişkili problemler, üniversitelerdeki kurumsal yönetim sorunları ve kurumsal otonomi eksikliği ile müfredat ve öğretim yöntemleri ile ilgili problemler, kalite kontrol ve hesap verebilirlik mekanizmalarının eksikliği gibi konular da tartışılmıştır. İleriye dönük araştırma ve politika önerilerinde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler: Martin Trow, Genişleme, Büyüme, Erişim, Yükseköğretim, Siyaset, Elitten Kitlesel ve Evrensel Erişime, Türkiye