Öz

Bu çalışma ortaokul matematik öğretmen adaylarının (MÖA) 2018-2020 Liselere Giriş Sınav (LGS) soruları hakkındaki yansıtıcı düşüncelerini ve cebir sorularının incelenmesi ve kategorize edilmesiyle ilgili bir müdahaleye katıldıktan sonra öğretmen adayları tarafından geliştirilen cebir görevlerinin özelliklerini incelemeyi amaçlamaktadır. Ayrıca, bu çalışma öğretmen adayları tarafından oluşturulan görevlerin bilişsel olarak ne derece zorlayıcı olduğunu ve LGS sorularının özellikleriyle ne derece tutarlı olduğunu da incelemektedir. Bu çalışmada nitel bir araştırma deseni olan durum çalışması kullanılmıştır. Çalışma, 2020-2021 bahar döneminde, bir devlet üniversitesinde 4 yıllık öğretmen eğitimi programının 3. yılında verilen Ortaokullarda Matematik Öğretim Yöntemleri II dersi kapsamında yürütülmüştür. Derse toplam 29 matematik öğretmen adayı kaydolmuştur ve öğretmen adaylarından grup halinde çalışmaları istenmiştir. Müdahale ders sırasında gerçekleşmiş ve müdahale sırasında bu gruplardan birine odaklanılmıştır. Veriler, grubun müdahalenin sonunda ürettiği iki cebir görevi, dört öğretmen adayının yazılı forma verdiği bireysel yanıtlar ve LGS sorularına ilişkin yansıtıcı düşünceleri hakkında yarı yapılandırılmış bireysel görüşmeler yoluyla toplanmıştır. Toplanan tüm veriler içerik analizi kullanılarak nitel olarak analiz edilmiştir. Bu süreçte hem literatürdeki mevcut kategoriler hem de ortaya çıkan yeni kategoriler kullanılmıştır. Öğretmen adaylarının yansıtıcı düşüncelerinden cebir kazanımları, cebir kullanımı, bağlam kullanımı ve bilişsel istem olacak şekilde dört kategori ortaya çıkmıştır. Öğretmen adayları tarafından geliştirilen görevlerin özelliklerine ilişkin bulgular, öğretmen adaylarının bilişsel olarak zorlu cebir görevleri geliştirebildiklerini ve bu görevlerin sınav sorularının özelliklerine ilişkin yansıtıcı düşünceleriyle uyumlu olduklarını göstermiştir. Öğretmen adaylarının sınav soruları hakkındaki yansıtıcı düşünceleri ve geliştirdikleri görevler ile ilgili bulguların sonuçları tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Matematik eğitimi, Matematik öğretmen adayları, Bilişsel olarak zorlayıcı görevler, Liselere Giriş Sınavı, Cebir

Kaynakça

  1. Anderson, L. W., & Krathwohl, D. R. (Eds.). (2001). A taxonomy for learning, teaching, and assessing: A revision of Bloom’s taxonomy of educational objectives. New York, NY: Longman.
  2. Baki, A. (2008). Kuramdan uygulamaya matematik eğitimi. Ankara: Harf Yayınları.
  3. Başol, G., Balgalmış, E., Karlı, M. G., & Öz, F. B. (2016). Content analysis of TEOG mathematics items based on MONE attainments, TIMSS levels, and reformed Bloom Taxonomy. Journal of Human Sciences, 13(3), 5945-5967. doi:10.14687/jhs.v13i3.4326
  4. Biber, A. Ç., Abdulkadir, T., Uysal, R., & Kabuklu, Ü. N. (2018). Supporting and training course teachers’ opinions on sample mathematics questions of the high school entrance exam. Asya Öğretim Dergisi, 6(2), 63-80.
  5. Birgin, O. (2016). Bloom taksonomisi. In E. Bingölbali, S. Arslan, & İ. Ö. Zembat (Eds.), Matematik eğitiminde teoriler (pp. 839-869). Ankara: Pegem Akademi.
  6. Boston, M. D. (2013). Connecting changes in secondary mathematics teachers’ knowledge to their experiences in a professional development workshop. Journal of Mathematics Teacher Education, 16, 7-31. doi:10.1007/s10857-012-9211-6
  7. Carson, R. (2010). High school mathematics teacher’s thinking regarding exploratory learning activities. (Master's thesis). University of Calgary, Calgary, Canada.
  8. Chapman, O. (2004). Helping pre-service elementary teachers develop flexibility in using word problems in their teaching. Paper presented at the annual meeting of the North American Chapter of the International Group for the Psychology of Mathematics Education, Toronto, Canada.
  9. Chapman, O. (2013). Mathematical-task knowledge for teaching. Journal of Mathematics Teacher Education, 16, 1-6. doi:10.1007/s10857-013-9234-7
  10. Cohen, J. (1960). A coefficient of agreement for nominal scales. Educational and Psychological Measurement, 20(1), 37-44. doi:10.1177/001316446002000104
  11. Crespo, S. (2003). Learning to pose mathematical problems: Exploring changes in preservice teachers’ practices. Educational Studies in Mathematics, 52(3), 243-270. doi:10.1023/A:1024364304664
  12. Creswell, J. W. (2007). Qualitative inquiry and research design. Choosing among five approaches (2nd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.
  13. De Lange, J. (1995). Assessment: No change without problems. In T. A. Romberg (Ed.), Reform in school mathematics (pp. 87-172). Albany: SUNY Press.
  14. Doyle, W. (1983). Academic work. Review of Educational Research, 53(2), 159-199. doi:10.3102/00346543053002159
  15. Ekinci, O., & Bal, A. P. (2019). Evaluation of high school entrance exam (LGS) 2018 in terms of mathematics learning field and revised bloom taxonomy. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(3), 9-18. doi:10.18506/anemon.462717
  16. Ellerton, N. F. (2013). Engaging pre-service middle-school teacher-education students in mathematical problem posing: Development of an active learning framework. Educational Studies in Mathematics, 83, 87-101. doi:10.1007/s10649-012-9449-z
  17. Erden, B. (2020). Teachers' views related to skill-based questions in Turkish, mathematics, and science lessons. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(2), 270-292.
  18. Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education. New York: McGraw-Hill.
  19. Grønmo, L. S. (2018). The role of algebra in school mathematics. In G. Kaiser, H. Forgasz, M. Graven, A. Kuzniak, E. Simmt, & B. Xu (Eds.) Invited Lectures from the 13th International Congress on Mathematical Education. ICME-13 Monographs (pp. 175-193). Cham: Springer. doi:10.1007/978-3-319-72170-5_11
  20. Güler, M., Arslan, Z., & Çelik, D. (2019). Mathematics teachers' views on the 2018 entrance exam for high schools. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 337-363. doi:10.23891/efdyyu.2019.128
  21. Hiebert, J., & Wearne, D. (1993). Instructional tasks, classroom discourse, and students' learning in second-grade arithmetic. American Educational Research Journal, 30, 393-425. doi:10.3102/00028312030002393
  22. Ivars, P., Fernández, C., & Llinares, S. (2020). A learning trajectory as a scaffold for pre-service teachers’ noticing of students’ mathematical understanding. International Journal of Science and Mathematics Education, 18(3), 529-548. doi:10.1007/s10763-019-09973-4
  23. Kablan, Z., & Bozkuş, F. (2021). Mathematics teachers’ and students’ opinions on mathematics problems of the high school entrance exam. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 211-231. doi:10.17860/mersinefd.800738
  24. Kaplan-Can, G. (2023). Enhancing preservice mathematics teachers’ understanding and development of cognitively demanding and quality mathematical assessment tasks (Unpublished doctoral dissertation). Middle East Technical University, Ankara.
  25. Kaput, J. J. (2008). What is algebra? What is algebraic reasoning?. In J. J. Kaput, D. W. Carraher, & M. L. Blanton (Eds.), Algebra in the early grades (pp. 5-17). New York: Lawrence Erlbaum Associates.
  26. Kertil, M., Gülbağcı-Dede, H., & Ulusoy, E. G. (2021). Skill-based mathematics questions: What do middle school mathematics teachers think about and how do they implement them?. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 12(1), 151-186. doi:10.16949/turkbilmat.774651
  27. Kieran, C. (2004). Algebraic thinking in the early grades: What is it?. The Mathematics Educator, 8(1), 139-151.
  28. King, F. J., Goodson, L., & Rohani, F. (2018). Higher order thinking skills: Definition, teaching strategies, & assessment. Florida: A Publication of the Educational Services Program, Now Known as the Center for Advancement of Learning and Assessment, Florida.
  29. Krathwohl, D. R. (2002). A revision of Bloom's taxonomy: An overview. Theory Into Practice, 41(4), 212-218. doi:10.1207/s15430421tip4104_2
  30. Leavy, A., & Hourigan, M. (2020). Posing mathematically worthwhile problems: Developing the problem‑posing skills of prospective teachers. Journal of Mathematics Teacher Education, 23, 341-361. doi:10.1007/s10857-018-09425-w
  31. Lepik, M., Grevholm, B., & Viholainen, A. (2015). Using textbooks in the mathematics classroom - the teachers’ view. Nordic Studies in Mathematics Education, 20(3-4), 129-156.
  32. Leung, F. K. S., Clarke, D., Holton, D., & Park, K. (2014). How is algebra taught around the world?. In F. K. S. Leung, D. Clarke, D. Holton, & K. Park (Eds.), Algebra teaching around the world (pp. 1-15). The Netherlands: Sense Publishers.
  33. Mallart, A., Font, V., & Diez, J. (2018). Case study on mathematics pre-service teachers’ difficulties in problem posing. Eurasia Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 14(4), 1465-1481. doi:10.29333/ejmste/83682
  34. McDavitt, D. S. (1994). Teaching for understanding: Attaining higher order learning and increased achievement through experiential instruction. Charlottesville, VA: University of Virginia.
  35. Ministry of National Education. (2018a). Liselere geçiş sistemi (LGS). Merkezi sınavla yerleşen öğrencilerin performansı. Retrieved from https://www.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_12/17094056_2018_lgs_rapor.pdf
  36. Ministry of National Education. (2018b). Matematik dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Retrieved from http://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/201813017165445-MATEMAT%C4%B0K%20%C3%96%C4%9ERET%C4%B0M%20PROGRAMI%202018v.pdf
  37. Ministry of National Education. (2019). 2019 Ortaöğretim kurumlarına ilişkin merkezi sınav. Retrieved from https://www.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2019_06/24094730_2019_Ortaogretim_Kurumlarina_Iliskin_Merkezi_Sinav.pdf
  38. Ministry of National Education. (2020). 2020 Liselere geçiş sistemi (LGS). Merkezi sınavla yerleşen öğrencilerin performansı. Retrieved from https://cdn.eba.gov.tr/icerik/2020/08/No14_LGS_2020_Merkezi_Sinavla_Yerlesen_Ogrencilerin_Performansi.pdf
  39. Ministry of National Education. (2021). 2021 Ortaöğretim kurumlarına ilişkin merkezi sınav. Retrieved from https://www.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2021_07/01113311_2021_Ortaogretim_Kurumlarina_Iliskin_Merkezi_Sinav.pdf
  40. Ministry of National Education. (2022). 2022 Ortaöğretim kurumlarına ilişkin merkezi sınav. Retrieved from https://cdn.eba.gov.tr/icerik/2022/06/2022_LGS_rapor.pdf
  41. National Council of Teachers of Mathematics. (1991). Professional standards for teaching mathematics. Reston, VA: Author.
  42. National Council of Teachers of Mathematics. (2000). Principles and standards for school mathematics. Reston, VA: Author.
  43. Norton, A., & Kastberg, S. (2012). Learning to pose cognitively demanding tasks through letter writing. Journal of Mathematics Teacher Education, 15, 109-130. doi:10.1007/s10857-011-9193-9
  44. Norton, A., & Rutledge, Z. (2010). Measuring responses to task posing cycles: Mathematical letter writing between algebra students and pre-service teachers. The Mathematics Educator, 19(2), 32-45.
  45. Obay, M., Demir, E., & Pesen, C. (2021). Difficulties in the preparation process of high school pass entrance (LGS) and their reflections on education in the framework of mathematics teachers' views. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 12(1), 221-243. doi:10.16949/turkbilmat.769347
  46. O’Connor, C., & Joffe, H. (2020). Intercoder reliability in qualitative research: Debates and practical guidelines. International Journal of Qualitative Methods, 19, 1-13. doi:10.1177/1609406919899220
  47. Prestage, S., & Perks, P. (2007). Developing teacher knowledge using a tool for creating tasks for the classroom. Journal of Mathematics Teacher Education, 10, 381-390. doi:10.1007/s10857-007-9049-5
  48. Shimizu, Y., Kaur, B., Huang, R., & Clarke, D. J. (Eds.). (2010). Mathematical tasks in classrooms around the world. Rotterdam: Sense Publishers.
  49. Silver, E. A., Mamona-Downs, J., & Leung, S. S. (1996). Posing mathematical problems: An exploratory study. Journal for Research in Mathematics Education, 27, 293-309. doi:10.2307/749366
  50. Smith, M. S., & Stein, M. K. (1998). Selecting and creating mathematical tasks: From research to practice. Mathematics Teaching in the Middle School, 3(5), 344-350.
  51. Stacey, K., & Chick, H. (2004). Solving the problem with algebra. In K. Stacey, H. Chick, & M. Kendal, (Eds.), The Future of the teaching and learning of algebra the 12th ICMI study. New ICMI study series (pp. 1-20). Dordrecht: Springer. doi:10.1007/1-4020-8131-6_1
  52. Tanujaya, B. (2016). Development of an instrument to measure higher order thinking skills in senior high school mathematics instruction. Journal of Education and Practice, 7(21), 144-148.
  53. Üzümcü, Z. B., & İpek, A. S. (2022). Examination of mathematics questions included in high-school entrance exam (LGS) according to the revised bloom taxonomy and objectives of the middle school mathematics course curriculum. Pearson Journal, 7(20), 124-133. doi:10.46872/pj.575
  54. Van de Walle, J. A., Karp, K. S., & Bay-Williams, J. M. (2013). Elementary and middle school mathematics: Teaching developmentally (8th ed.). Upper Saddle River, NJ: Pearson.
  55. Walkoe, J. (2015). Exploring teacher noticing of student algebraic thinking in a video club. Journal of Mathematics Teacher Education, 18(6), 523-550. doi:10.1007/s10857-014-9289-0
  56. Webb, D. C. (2009). Designing professional development for assessment. Educational Designer, 1, 1-26. Retrieved from http://www.educationaldesigner.org/ed/volume1/issue2/article6
  57. Yakalı, D. (2016). Evaluation of math questions in TEOG exams according to renovated Bloom taxonomy and curriculum (Unpublished master’s thesis). Adnan Menderes University, Aydın.
  58. Yılmaz, U., & Doğan, M. (2022). Investigation of LGS 2021 in terms of mathematics learning areas and renewed Bloom taxonomy. Ekev Akademi Dergisi, 90, 459-476.
  59. Yılmaz, F., & Şad, S. N. (2022). Development of a checklist to write skill-based questions in mathematics. İnönü Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), 363-395. doi:10.54282/inijoss.1068753
  60. Yin, R. K. (2009). Case study research: Design and methods (4th ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.

Telif hakkı ve lisans

Telif Hakkı © 2025 Yazar(lar). Açık erişimli bu makale, orijinal çalışmaya uygun şekilde atıfta bulunulması koşuluyla, herhangi bir ortamda veya formatta sınırsız kullanım, dağıtım ve çoğaltmaya izin veren Creative Commons Atıf Lisansı (CC BY) altında dağıtılmıştır.

Nasıl atıf yapılır

Didiş Kabar, M. G., Kaplan Can, G., İşler Baykal, I., & Çakıroğlu, E. (2025). Matematik Öğretmen Adaylarının Bilişsel Olarak Zorlu Görevler Üzerindeki Yansıtıcı Düşünceleri ve Geliştirdikleri Cebir Görevlerinin Özellikleri. Eğitim Ve Bilim, 50(222), 163-186. https://doi.org/10.15390/EB.2025.13166